Бош прокуратура Академияси ташкил топганлигининг икки йиллиги

Бундан икки йил муқаддам, 2018 йил 8 май куни Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Прокуратура органлари кадрларини тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фармони қабул қилиниб, унинг асосида Бош прокуратура Академияси ташкил этилди.

Қисқа вақт ичида Академиянинг замонавий талабларга жавоб бера оладиган, прокуратура органлари олдига қўйилган вазифаларни самарали бажара оладиган янги формациядаги кадрларни тайёрлашга қаратилган зарурий ўқув-илмий салоҳияти шакллантирилди.

Академия ташкил топганидан сўнг академик таълим ва амалиёт ўртасидаги мавжуд бўшлиқларни тўлдириш, прокуратура органларини прокурор-тергов фаолиятининг турли йўналишлари бўйича зарур кўникма ва компетенцияларга эга бўлган кадрлар билан таъминлаш имконини берадиган прокуратура органларида лавозимларни эгаллашга номзодларни касбий қайта тайёрлашнинг мутлақо янги модели яратилди.

Ўқитишнинг эски, сийқаси чиққан шакл ва усуллари тубдан қайта кўриб чиқилиб, фан, таълим ва амалиётнинг чуқур ўзаро алоқаси ва алмашинувига асосланган илғор инновацион таълим технологиялари жорий этилди.  

Прокуратура органларида раҳбарлик лавозимларини эгаллаш учун захирада турган кадрларни касбий қайта тайёрлаш модели ҳам қайта кўриб чиқилиб, босқичма-босқич замонавийлаштирилди.

Ушбу курслар тингловчиларнинг фаолиятни ташкил этишнинг инновацион метод ва шакллари, бошқарув асосларини эгаллаш, уларнинг билимлари ва бошқарув кўникмаларини чуқурлаштириш, прокуратура органлари фаолиятини янада такомиллаштиришнинг самарали механизмларини яратиш, шунингдек, касбий фаолиятга асосланган компетенцияларини ривожлантиришга қаратилгандир. 

Биринчи марта прокуратура органларининг ҳар бир ходими уч йилда камида бир марта ўқиши шартлигини белгиловчи тартиб ўрнатилди.

Икки йил давомида Академияда 10 мингдан ортиқ тингловчилар таълим олди.

Академия томонидан ўқув режа ва дастурларини тузишда Бош прокуратура тармоқлари ва қуйи турувчи прокуратуралар билан ўзаро алоқа механизмларидан фойдаланишнинг мажбурийлигини белгиловчи тартиб ўрнатилди.

Мунтазам равишда сўровлар ўтказилиб, ўқув жараёнини ташкил этишда фойдаланиладиган, ўзгариб борувчи ўқув эҳтиёжлари диагностика қилинмоқда, бу эса назария ва амалиётнинг чуқур ўзаро алоқасини таъминламоқда. 

Ўқув дастурлари ҳам ўзаро алоқа материаллари таҳлили, хусусан амалиётда тизимли тус олган камчиликлардан иборат ҳуқуқни қўллаш амалиётининг асосий муаммоларини умумлаштириш натижаларини ўзида акс эттирган.

Академиянинг олдига қўйилган асосий вазифалардан бири сифатида давлат органлари ва ташкилотлар ходимларининг ҳуқуқбузарликлар профилактикаси, жиноятчилик ва коррупцияга қарши курашиш ҳамда ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятининг бошқа масалалари бўйича малакасини оширишнинг белгиланиши алоҳида аҳамиятга бўлган янгилик бўлди.

Ўтган давр мобайнида 6000 нафарга яқин ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ва давлат хизматчилари Академияда таҳсил олди.

2019/2020 ўқув йилидан бошлаб Академияда магистратура мутахассисликлари бўйича кадрлар тайёрлашга асос солинди.

Шуни таъкидлаш жоизки, “Прокурорлик фаолияти” ва “Тергов фаолияти” мутахассисликлари билан бир қаторда республикада илк маротаба Академия магистратураси негизида мамлакатимизда олиб борилаётган ислоҳотлар замирида энг долзарб ва юқори талабга эга бўлган “Коррупцияга қарши курашиш” йўналиши бўйича тор доирадаги мутахассислар тайёрлаш ташкил этилди.

Магистратурадаги ўқув жараёни кредит-модул тизими асосида ташкил этилиб, ўқитишнинг амалий хусусиятига ва прокуратура органларининг касбий фаолияти билан узвий боғлиқлигига асосланади.

Академиянинг ўқув жараёнига амалиётга асосланган ва компетенциявий ёндашув жорий этилиб, фаолиятнинг барча соҳалари рақамлаштирилиши замонавий ахборот-таълим муҳитида инновацион узвийликка ўтиш ҳамда электрон (масофавий) таълим механизмларини тўлиқ жорий этиш имкониятини берди.

Академия мутахассислари томонидан ишлаб чиқилган ва жорий этилган бир қатор дастурий маҳсулотлар Адлия вазирлиги ҳузуридаги Интеллектуал мулк агентлигидан муаллифлик гувоҳномаларини қўлга киритди.

2018 йил ноябр ойида Академияда асосий иш жойидан ажралмаган ёки қисман ажралган ҳолда таълим олишга мўлжалланган «ProAcademy» ахборот-таълим электрон портали ишга туширилиб, унинг воситасида ўтган давр мобайнида 4717 нафар ходим ўқитилди.

Коронавирус инфекцияси тарқалишига оид эпидемиологик ҳолат билан боғлиқ карантин чоралари жорий этилиши натижасида Академияда барча йўналишлар бўйича таълим дастурлари тўлиқ масофавий таълим режимига ўтказилди.

Академия қўшма илмий тадқиқотлар ўтказиш, норматив-ҳуқуқий, методик ва таҳлилий хусусиятга эга бўлган маълумотларни алмашиш, педагог, илмий ходимлар ва тингловчиларнинг стажировкаларини тизимли равишда ташкил этиш соҳаларида фаол ва самарали халқаро ҳамкорликни амалга ошириб келмоқда. Ҳозирга қадар 30 дан зиёд етакчи илмий ва таълим муассасалари билан мустаҳкам ҳамкорлик алоқалари ўрнатилди, 15 нафар хорижий мутахассис узоқ муддатли асосда ўқув жараёнига жалб қилинди.

Талабалар алмашинуви дастурларини амалга ошириш бўйича эришилган келишувлар асосида Академия магистратураси талабалари ҳозирги кунда етакчи хорижий таълим муассасаларида таҳсил олмоқдалар.

Академияда она тилиси инглиз тили бўлган хорижий мутахассислар жалб қилинган ҳолда тингловчиларга юридик инглиз тилини чуқур ўқитиш ташкил этиб келинмоқда.

2019 йилда Академиянинг замонавий техник воситалар билан жиҳозланган етарли аудитория фондига эга бўлган янги биноси фойдаланишга топширилди. Махсус хоналар (полигонлар) суд жараёнларини моделлаштириш, ҳодиса содир бўлган жойни кўздан кечириш ва бошқа амалий машмашғулотларни хақиқий шароитларга яқинлаштирилган ҳолда ўтказиш имконини беради. Тергов ва тезкор-қидирув тадбирларини ўтказиш бўйича амалий ва махсус кўникмаларни шакллантириш мақсадида вазиятли ўқув машғулотлар тизимли равишда ташкил этиб келинмоқда.

Академиянинг 15 минг дона адабиётлар фондига эга бўлган Ахборот-ресурс маркази Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси, илмий ресурсларнинг йирик агрегатори EBSCO publishing, E-library Илмий электрон кутубхонаси, Asian Journal of Comparativ Law, ProQuest диссертация ва диплом ишлари базасига уланган бўлиб, Академияга Scopus, Mendeley, ScienceDirekt ва Springer Nature ахборот платформалари ва ресурсларидан фойдаланиш имконияти берилган.

Академияда уч мутахассислик бўйича фалсафа доктори (PhD) ва фан доктори (DSc) илмий даражаларини бериш бўйича Илмий кенгаш фаолият кўрсатади. Республикамизда биринчи бўлиб «12.00.07 – Суд ҳокимияти. Прокурор назорати. Ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятини ташкил этиш. Адвокатура», шунингдек 12.00.12 – «Коррупция муаммолари» мутахассисликлари бўйича илмий даражаларини бериш бўйича илмий кенгашлар фаолияти айнан Академияда ташкил этилганлиги муҳим аҳамият касб этади.

Академиянинг олий ўқув юртидан кейинги таълим институти томонидан илмий кадрлар тайёрлаш фаолияти амалга оширилиб, унда бугунги кунда 8 нафар докторант ва 24 нафар мустақил изланувчи илмий-тадқиқот фаолияти билан шуғулланмоқда.

Суд ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолияти соҳасида идоралараро илмий тадқиқотларни амалга ошириш ва уларни мувофиқлаштириш мақсадида Академия ташаббуси билан хуқуқ фани тарихида биринчи марта ТДЮУ, Судьялар олий кенгаши ҳузуридаги Судьялар олий мактаби, ИИВ Академияси, Миллий гвардия ХТИ, ДХХ институти, ДБҚ Божхона институти, Адлия вазирлиги қошидаги Юристлар малакасини ошириш маркази ва ДСҚ ҳузуридаги Малака ошириш марказидан ташкил топган Илмий-тадқиқот консорциуми ташкил этилди.

Академиянинг профессор-ўқитувчилар таркиби томонидан 150 дан ортиқ ўқув, услубий ва амалий қўлланмалар, монографиялар ва бошқа махсус адабиётлар тайёрланди ва чоп этилди.

Академия жамоаси 12 та халқаро лойиҳаларни, шунингдек Инновацион ривожланиш вазирлигининг илмий-техник дастурлари доирасида 5 та илмий-тадқиқот лойиҳаларни амалга оширишга жалб этилган.

Академия томонидан Бош прокуратура Академиясининг Ахборотномаси илмий-амалий журнали чоп этилиб, у юридик фанлар бўйича диссертацияларнинг асосий илмий натижаларини чоп этиш учун ОАК томонидан тавсия этилган илмий нашрлар рўйхатига киритилган.

Академиянинг Коррупцияга қарши курашиш илмий-таълим маркази фаолияти алоҳида эътиборга молик бўлиб, бунда асосий йўналишлар сифатида таҳлилий, илмий ва эксперт салоҳиятини юксалтириш, коррупцияга қарши кураш соҳасида кадрларни ўқитиш ва касбий тайёрлаш, шунингдек, мазкур соҳада халқаро ҳамкорликни ривожлантириш кабилар белгиланган.

Шунингдек, Академия томонидан жиноятлар содир этилишининг сабаблари тизимли таҳлил қилинади ва ўрганилади, ҳуқубузарликларнинг олдини олиш борасидаги фаолият услубий таъминланади. Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси, жиноятчиликка қарши курашиш ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш фаолиятини такомиллаштириш борасидаги фаолиятни таъминлаш  соҳаларида илмий тафсияларни ишлаб чиқиш мақсадида тизимли мониторинг механизмлари жорий этилган. 

Академия мутахассислари жиноят ва жиноят-процессуал қонунчилигини такомиллаштириш бўйича ишчи гуруҳлар таркибида фаолият юритиб келмоқда.

Академия ходимларининг юқори салоҳияти истиқболли бошқарув кадрларини танлаб олиш бўйича “Тараққиёт” республика танловида, “Эл-юрт умиди” жамғармасининг стипендияли танловида ҳамда IJET, JICA, E4J, RGSL ва бошқа халқаро танловлар ва дастурларда эришилган ғалабалар билан тасдиқланади.

Ўтган даврда Академия мунтазам равишда юриспруденциянинг муҳим масалалари бўйича мутахассисларнинг мулоқот ва ҳамкорлик қилиши учун халқаро майдон яратиш ташаббуси билан чиқди. Конференция, семинар ва давра суҳбатлари ўтказишда халқаро даражадаги академик мобиллик ва билимлар трансферини таъминлаш майдончаси яратилди.

Шунингдек, мазкур сана муносабати билан етакчи миллий ва халқаро экспертлар иштирокида ҳуқуқни қўллашда муаммоларни аниқлаш ва уларни ҳал қилишга қаратилган тавсияларни ишлаб чиқиш бўйича онлайн тарзда бир қатор илмий-амалий тадбирлар ўтказилиши белгиланган.

Ҳозирги вақтда ташкил топганлигининг икки йиллиги муносабати билан Академияга хорижий ва халқаро ташкилот ва муассасалар – Академия ҳамкорларидан кўплаб табриклар келиб тушмоқда.

Фурсатдан фойдаланиб, Академия жамоаси тадбриклар ва самимий тилаклар учун миннатдорчилик билдиради ҳамда қонунийликни таъминлаш мақсадида прокуратура органлари кадрлари салоҳиятини янада мустаҳкамлашга қаратилган самарали ҳамкорликни давом эттиришга умид билдиради.

Ахир қисқа муддат ичида Академиянинг шиори «Et docere et discere servitute legis» (Қонунга хизмат қилиш мақсадида ўқитиш ва таълим олиш) ходимларнинг кундалик ҳаётда сингдириб борувчи ғоясига айланиб улгурди.